Depressiehulp.be/zelfhulp/perinataal
Het Centrum voor perinatale mentale gezondheid van het UZ Gent en het Vlaamse Expertise Netwerk Perinatale Mentale Gezondheid lanceren in de schoot van OnlinePsyHulp een website met informatie over perinatale depressie en angst en een online zelfhulptherapie. De therapie komt tegemoet aan de hulpvraag van ouders die psychische klachten ervaren in de periode vanaf de zwangerschap tot 1 jaar na de bevalling en is voorlopig enkel toegankelijk bij deelname aan wetenschappelijk onderzoek.
Complicatie van de zwangerschap en bevalling
1 op de 5 vrouwen kampt met psychische problemen in de perinatale periode. De problemen variëren van milde depressieve of angstklachten tot ernstige stoornissen zoals een postnatale depressie. Bij 75 procent van de moeders worden ze niet herkend, slechts 1 op de 10 krijgt de juiste hulp.
Ook de partners kampen soms met psychische problemen, vooral als de moeder een perinatale depressie doormaakt. Iets minder dan 10 procent van de partners ontwikkelt depressieve of angstklachten, vaak 3 tot 6 maanden na de geboorte.
Moeilijke stap naar hulp
‘We horen van zowel de vrouwen als hun partners dat de stap naar hulp niet eenvoudig is,’ vertelt psychiater prof. Gilbert Lemmens (UZ Gent). ‘Enerzijds worstelen ze met praktische bezwaren zoals tijdgebrek, geen kinderopvang, te weinig financiële middelen of een taalbarrière. Anderzijds ervaren ze mentale obstakels zoals stigmatisering en weinig kennis over psychische hulp. Ook vinden ze het moeilijk om in te schatten welke emoties normaal zijn in deze periode.’
Toegankelijke therapie online
Online zelfhulptherapie kan een antwoord bieden op bovenstaande bezwaren. ‘Internationale richtlijnen leren ons dat die vorm van therapie een goede eerste keuze kan zijn bij milde en matige depressieve en angstklachten,’ zegt psycholoog prof Patrick Luyten (KU Leuven). ‘We hebben met die therapie een groot bereik, ze is laagdrempelig, werkt preventief en je kan het volgen op je eigen tempo.’
De website depressiehulp.be/thema/depressie-vormen-perinatale-depressie informeert over perinatale depressie en angst. Een zelftest geeft meer duidelijkheid over de nood aan therapie.
Zes modules voor de perinatale periode
De online therapie in de perinatale periode is gebaseerd op empirisch onderbouwde behandelmethodes en bestaat uit zes modules: ouderschap, relaties, zelfzorg, emoties, voelen en denken, en een houvastplan. ‘Je volgt de modules via een voor jou uitgestippeld traject,’ legt psycholoog Rita Van Damme (UZ Gent) uit. ‘Maar je kan ook zelf kiezen welke modules je wil volgen en daarbij je eigen ritme bepalen.’
Als zelfhulp niet voldoende is
‘Als de zelfhulp onvoldoende aanslaat, kan je overstappen naar begeleiding met een hulpverlener,’ zegt prof. Lemmens. ‘Spreek erover met je huisarts, vroedvrouw of gynaecoloog of consulteer een psycholoog of psychiater. Op de website vind je ook de contactgegevens van gespecialiseerde hulp.’
Onderzoek
Online zelfhulptherapie is in Vlaanderen niet nieuw. Verschillende onderzoeken[1] hebben aangetoond dat ze effectief is voor psychische problemen op het vlak van zelfmoordgedachten, depressie en middelengebruik. Internationaal onderzoek[2] toont ook aan dat online therapie in de perinatale periode effectief en laagdrempelig kan zijn als ze rekening houdt met de context van de zwangerschap, de bevalling en het ouderschap. In Vlaanderen ontbreekt het onderzoek vandaag nog.
De mening van de deelnemers telt
De deelname aan de nieuwe therapie tijdens de perinatale periode loopt samen met een onderzoek naar de ervaring en effectiviteit van de therapie. Korte enquêtes voor, tijdens en na de therapie peilen naar de tevredenheid en bruikbaarheid en laten het team toe om de modules verder te verbeteren. Na afloop van het onderzoek zal OnlinePsyHulp de therapie gratis openstellen voor alle (toekomstige) moeders en vaders.
OnlinePsyHulp
OnlinePsyHulp startte vanuit een samenwerking tussen het Centrum voor Geestelijke Gezondheid (CGG) De Pont, CGG Kempen en zorGGroep Zin. Ze krijgen daarvoor financiële steun van de Vlaamse overheid. Met laagdrempelige informatie, zelfhulp en begeleiding wil het platform de stap naar hulpverlening haalbaar maken.
[1] Enkele van deze onderzoeken: https://www.nice.org.uk/guidance/hte8/documents/assessment-report en https://biblio.ugent.be/publication/01GQ24AE1JFCWT62V8P6PAFCD9
[2] Lau Y. Cheng JY, Wong SH, Yen KY, Chang LJ. Effectiveness of digital psychotherapeutic intervention among perinatal women: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. World Journal of Psychiatry. 2021; 11(4):133-52.
Loughnan SA, Houbert AE, Grierson A., Andreews G. Newby JM. Internet-delivered psychological interventions for clinical anxiety and depression in perinatale women: a systematic review and meta-analysis. Archives of Women’s Mental Health. 2019; 22(6): 737-50.