Ga naar de inhoud

“Wet inzake de bescherming opgelegd aan een persoon met een psychiatrische aandoening” (voorheen ‘gedwongen opname’) 

De nieuwe wetgeving, gewijzigd bij de wet van 16 mei 2024 en van kracht sinds 1 januari 2025, introduceert een vernieuwd kader voor beschermingsmaatregelen bij personen met een psychiatrische aandoening. Deze hervorming heeft onder andere als doel het stigma rond psychiatrische aandoeningen te verminderen, meer nadruk te leggen op behandelingen waar mensen vrijwillig voor kiezen, en de patiëntenrechten te versterken. 

Meer informatie over de nieuwe wetgeving, relevante bronnen en een e-learning vind je op de themapagina.

Wat doen de procesbegeleiders? 

Beschermingsmaatregelen (voorheen: gedwongen opname) vormen een complex thema met veel betrokken actoren en sectoren, en niet in het minst de persoon zelf met een psychiatrische aandoening en zijn omgeving. De procesbegeleiders faciliteren intersectorale samenwerkingsverbanden en kennisdeling rond beschermingsmaatregelen, met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren in alle fases van de maatregel.  

Intersectorale samenwerkingsverbanden faciliteren op regionaal niveau 

n alle Vlaamse provincies bestaan er overlegstructuren die zicht richten op beschermingsmaatregelen. Er bestaan ruwweg twee soorten overleg, namelijk gericht op minderjarigen en gericht op volwassenen. In sommige regio’s neemt Psyche een faciliterende rol op.  

  • Limburg: Sinds 2015 begeleidt Psyche (voorheen VLOGG) de werkgroep beschermingsmaatregelen (voorheen: ‘gedwongen opname’). Voorbeelden van realisaties zijn het draaiboek beschermingsmaatregelen (versie december 2024). Dit is een dynamisch document dat regelmatig herwerkt wordt om aan te sluiten bij nieuwe inzichten en regelgeving. 
  • Vlaams-Brabant: Psyche start de werkgroep gedwongen opname, die stopgezet werd in 2017, opnieuw op.  

Kennisdeling faciliteren op Vlaams niveau 

Naast regionale samenwerking zetten de procesbegeleiders zich in om kennisdeling op Vlaams niveau te versterken. Dit omvat zowel uitwisseling tussen experten als expertisedeling met het brede werkveld via initiatieven zoals een Vlaamse studiedag en een e-learning. 

Enkele recente realisaties: 

  • 2024: Inhoudelijke voorbereiding van de e-learning rond de nieuwe wetgeving samen met expertengroep. 
  • 2024: Begeleiding van een onderzoekswerkgroep om onderzoeksresultaten uit te wisselen en een gemeenschappelijk onderzoeksvoorstel te verkennen. 
  • 2023: Opvolging van een aantal prioritaire thema’s vanuit de studiedag van 2022, samen met kernpartners op Vlaams niveau. 
  • 2022: Om het thema gedwongen opname mee onder de aandacht te houden, organiseerden de procesbegeleiders van Psyche in samenwerking met Zorgnet-Icuro en het Brussels Platform voor Geestelijke Gezondheid een Vlaamse studiedag ‘Ongedwongen kijken naar gedwongen opname’ (2022). Zo’n 200 stakeholders uit verschillende betrokken sectoren kwamen er samen voor beschouwingen en reflecties rond deelthema’s met betrekking tot gedwongen opname, om van daaruit prioritaire thema’s ter opvolging te formuleren.   

De combinatie van regionale en Vlaamse samenwerking draagt bij aan een efficiënte aanpak van actuele vraagstukken en beleidswijzigingen, met oog voor de specifieke behoeften van de betrokken actoren.

Contact procesbegeleiding: joke.jonckiere@psyche.be

 

Gedwongen opname