Perinatale mentale gezondheid

Het Vlaams Expertise Netwerk Perinatale Mentale Gezondheid brengt zorgactoren en professionals met een specifieke expertise in perinatale mentale gezondheid samen. Alle betrokken partners willen kwaliteitsvolle perinatale zorg realiseren en in de brede zin van het woord bij elke zorg aandacht hebben voor het psychisch welzijn van (aanstaande) moeders, hun baby, partners en andere kinderen binnen het gezin.

Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid subsidieert in de schoot van het VEN PMG op heden het project ‘perinatale mentale gezondheid’, waarvan Psyche de penhouder is, en de regiocoördinatie perinatale mentale gezondheid.

Wat is perinatale mentale gezondheid?

De perinatale periode loopt vanaf de zwangerschapswens tot één jaar na de bevalling. In deze periode heeft de vrouw een sterk verhoogde kans om psychische problemen te ontwikkelen. Twee op tien vrouwen hebben psychische problemen tijdens de zwangerschap en het eerste levensjaar volgend op de geboorte van hun kind. De meest voorkomende mentale problemen zijn depressie en angststoornissen. Alhoewel de diagnose in principe makkelijk te stellen is, wordt 75 % van de vrouwen niet als dusdanig gediagnosticeerd en krijgt aldus geen gepaste behandeling. Dat heeft ernstige consequenties, niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de baby, haar partner en de omgeving.

VEN PMG

Het VEN PMG (Vlaams Expertise Netwerk Perinatale Mentale Gezondheid) werd in 2018 opgericht als onderdeel van het project "perinatale mentale gezondheid". Het VEN PMG overlegt als overkoepelend orgaan een viertal keer per jaar. Het VEN PMG fungeert:

als klinisch netwerk dat de implementatie opvolgt van zowel het protocol ter identificatie van depressie en angststoornissen in de perinatale periode als het overeenkomstig zorgpad binnen bestaande regionale netwerken, incluis stoornissen in gebruik van alcohol en illegale middelen.
als expertisenetwerk dat het beleid i.v.m. de preventie, detectie, diagnostiek en behandeling van perinatale mentale stoornissen ontwikkelt en ondersteunt voor (aanstaande) ouders en kinderen, incluis stoornissen in het gebruik van alcohol en illegale middelen.
als opleidingsnetwerk dat kwaliteitsvolle opleidingen ter ondersteuning van perinatale mentale gezondheid aanbiedt aan gezondheidswerkers; en dat zorggebruikers en hun context sensibiliseert ter destigmatisering en bespreekbaar maken van perinatale mentale gezondheid, incluis ter bevordering van het zoeken van hulp.
als onderzoeksnetwerk dat kwalitatief en innovatief onderzoek i.v.m. perinatale mentale gezondheid ontwikkelt en ondersteunt via het formuleren van beleidsrelevante onderzoeksprojecten en -programma’s.

Werkgroepen

Binnen het netwerk zijn volgende werkgroepen actief:

Werkgroep Opleiding
Werkgroep Verslaving
Werkgroep Born in Belgium (voorzitter: prof. Dr. Katrien Beeckman)
Werkgroep Traject PMG (on hold)
Werkgroep Governance (voorzitters Carine Eeckhout en Helga Peeters)

Om het geheel van werkzaamheden in het VENPMG, de werkgroepen, het project en de regiocoördinatie in afstemming met elkaar te laten gebeuren, werd een operationeel coördinatieteam opgericht.

Opdrachten van het project PMG

De doelstelling is om een website en visuele identiteit uit te werken voor het VEN PMG. Er wordt ook gewerkt aan een sensibiliseringscampagne over alcoholgebruik tijdens de zwangerschap.
Installeren van PONDO-kernteams. PONDO is een ondersteunend preventief netwerk dat samen met druggebruikende ouders op zoek gaat naar een verantwoord ouderschap. De veiligheid en ontwikkeling van het (on)geboren kind en de kansen van de ouders staan hierbij centraal. Het netwerk streeft ernaar om het risicoprofiel bij deze kinderen te verkleinen. Deze werking biedt de mogelijkheid om samenwerking met het gezin te maximaliseren, het welzijn en de ontwikkelingskansen van kinderen van druggebruikende ouders te vergroten en een uithuisplaatsing te vermijden.
Coördinatie van het project PMG, voorzitterschap VEN PMG en uitwerken governance voor nieuwe structuur van samenwerking binnen het veld van PMG in de toekomst.
Optimalisatie van basisopleiding en voorzetten opleidingen over PMG.
Optimaliseren van de zichtbaarheid van het zorgaanbod PMG door samenwerking met de sociale kaart en het ontwikkelen van kwaliteitslabels voor de doelgroep.

Opdrachten van de regiocoördinatie

Verderzetten van de regionale opdracht rond implementatie richtlijn screening en detectie en uitbouw regionale zorgpaden. Centraal staat hier het bieden van continuïteit in wat er al gestart is en lopende is, borgen van de gezette stappen en verder inzetten op vooruitgang van de implementatie.
Verder werken aan de regionale opdracht rond uitbouw van de regionale zorgpaden, ingebed in de GGZ-netwerken.
Participatie aan VENPMG, deelwerkgroepen en coördinatieteam VENPMG (= coördinatie PMG, coördinatie PONDO, regiocoördinatie en communicatiemedewerker).

Aanbevelingen tot Vlaamse visie en prioriteiten ter ondersteuning van Perinatale Mentale Gezondheid

Het VEN PMG heeft in 2021 een rapport uitgeschreven met aanbevelingen tot Vlaamse visie en prioriteiten ter ondersteuning van Perinatale Mentale Gezondheid. Dit kwalitatief en gedragen rapport vormt de basis voor de verdere uitwerking van een duurzaam Vlaams beleid ter ondersteuning van de mentale gezondheid van jonge gezinnen.

Lees het document hier

Meer info: carine.eeckhout@psyche.be of helga.peeters@emmaus.be