Hoe laat je zorgtechnologie écht werken in de praktijk?

Van gadget naar meerwaarde in de zorgpraktijk 

Nieuwe technologieën vinden steeds vaker hun weg naar de zorg. Denk aan hulpmiddelen die ontspanning of autonomie ondersteunen, of slimme systemen die veiligheid verhogen. Maar in de praktijk verdwijnt veel technologie na een tijdje – soms ongebruikt – in de kast. Herkenbaar? 
 
Volgens Nathalie Vanrumbeke, docent en onderzoeker Zorgtechnologie bij Vives en actief bij het Platform Digital Health, is dat geen kwestie van onwil, maar van aanpak. Vaak starten organisaties met veel enthousiasme, maar als de technologie niet goed aansluit bij de noden van de cliënt of het team, blijft ze liggen.  

De sleutel ligt volgens haar in het vertrekken vanuit de zorgnoden. Technologie is nooit een doel op zich, maar een middel om zorg te ondersteunen. Daarom ontwikkelde VIVES een aantal criteria om technologie duurzaam in te zetten. 

Vooral in de preventie van afzondering en fixatie kan technologie een meerwaarde bieden, als ze goed gekozen en toegepast wordt. Denk aan middelen die communicatie bevorderen, autonomie versterken, ontspanning mogelijk maken of bijdragen aan veiligheid en toezicht. 

Als technologie vertrekt vanuit de echte behoeften van mensen, kan ze het verschil maken. Niet alleen in efficiëntie, maar vooral in kwaliteit van leven en zorg. 

Aan de slag met zorgtechnologie 

1. Technologie is een middel, geen doel 
Bepaal eerst of het hulpmiddel helpt om zorgdoelen te bereiken. Vertrek altijd vanuit de noden van de zorggebruiker.  

2. Ga na of het werkt 
Vertrouw niet enkel op beloftes van leveranciers. Check onafhankelijke studies, ervaringen of vergelijkingswebsites.  

3. Stem af op de gebruiker 
Betrek zowel cliënten als medewerkers bij de keuze. Test technologie in een realistische context.  
Zo is een spraakgestuurde assistent handig voor sommige cliënten, maar verwarrend voor anderen. Een touchscreen met grote pictogrammen kan dan beter aansluiten. 

4. Let op compatibiliteit en gebruiksgemak 
Zorg dat technologie integreert met bestaande systemen en makkelijk te bedienen is. 

5. Zorg voor aanpasbaarheid 
Flexibiliteit maakt technologie bruikbaar voor meerdere gebruikers. Denk aan lettergrootte, pictogrammen, geluid en andere instellingen. 

6. Voorzie service en onderhoud 
Check afspraken over ondersteuning, helpdesk, onderhoudscontracten en kosten voor herstellingen of updates. 

7. Bied begeleiding bij gebruik 
Geef heldere uitleg en voorzie vorming, ook voor nieuwe collega’s. 

8. Denk aan privacy en databeheer 
Weet welke gegevens verzameld worden, wie toegang heeft en of alles veilig bewaard wordt. 

9. Let op ethische overwegingen 
Bespreek mogelijke zorgen rond privacy, controle en autonomie. Neem weerstand binnen het team serieus. 

10. Blijf realistisch over kosten 
Bekijk de totale kostprijs inclusief opleiding, onderhoud en afschrijving. Onderzoek subsidies of gedeelde aankopen via netwerken. 

En vergeet niet: Technologie evolueert snel. Blijf dus opvolgen wat werkt, en pas aan waar nodig. Zo blijft het écht een hulpmiddel voor zorg en welzijn.  

Gebaseerd op een artikel van Omgaan met Vrijheidsbeperkende Maatregelen, met input van Nathalie Vanrumbeke (VIVES, Platform Digital Health).